Skip to main content
Uw zoekacties: Gemeente Urk, secretariearchief

0735 Gemeente Urk, secretariearchief

beacon
 
 
Geschiedenis van de gemeente Urk in de jaren 1950-1960
Gemeente Urk kent zijn oorsprong in de Franse tijd. De oudste geschiedenis gaat terug tot het einde van de 10e eeuw daarvan is echter weinig bekend. Na de invoering van de Gemeentewet in 1851 bestond het gemeentebestuur van Urk uit 5 raadsleden. Het dagelijks bestuur werd uitgeoefend door een burgemeester, twee wethouders, een secretaris en een gemeenteontvanger. Sinds het jaar 1939 is Urk geen eiland meer, toen werd de dijk Lemmer-Urk een feit. In 1942 werden de ingedijkte gronden tussen Urk en Overijssel bestuurlijk onder gebracht bij het openbaar lichaam de Noordoostelijke polders.
In de periode 1950-1960 kende de gemeente Urk grote veranderingen. Tot 1950 maakte Urk deel uit van de provincie Noord Holland. In 1950 is bij de totstandkoming van de wet van 29 maart 1950 tot wijziging van de grens en provinciale indeling van de gemeente Urk een feit. Door deze wet kreeg de gemeente 90 ha land erbij en werd ingedeeld bij de provincie Overijssel. Hierdoor werden uitbreidingsplannen opgesteld om het nieuwe land zo goed mogelijk in te delen. Dit was nodig omdat het oude dorp gesaneerd werd (Saneringsplan 1947 en het Saneringsplan Kraayenhager). Ook waren woningen in het oude dorp in een zodanige slechte staat dat ze onbewoonbaar werden verklaard.
In de periode 1950-1960 kende de gemeente Urk 3 burgemeesters van 1945 tot 1955 de heer G. Keyzer, die tevens secretaris was, van 1956 tot 1957 was de heer L.A. Verburg waarnemend burgemeester tevens secretaris, van 1957 tot 1962 was de heer J.S. Schipper burgemeester. Vanaf 1957 was er een aparte secretaris. De heer L.A. Verburg is in de periode 21-9-1959 t/m 15-12-1959 als waarnemend burgemeester opgetreden i.v.m. ziekte van de heer J.A. Schipper.
Sinds 1986 behoort Urk tot de provincie Flevoland.
Geschiedenis van het archief
Voordat wordt ingegaan op het bovenstaande archief, is het zeker vermeldenswaardig dat een eerdere geïnventariseerd archief van de gemeente Urk 1812 – 1949 (1952) door F.J.C. van der Maden, al aanwezig is in het Rijksarchief (provinciehuis) te Lelystad.
Het archief dat ik heb beschreven is het secretarie archief van de gemeente Urk. Naast dit archief heeft de dienst gemeentewerken, de sociale dienst en de Visafslag een eigen archief.
De gemeente Urk beschikt in de periode 1950-1960 niet over een archiefverordening. In 1957 werd er een organisatieplan voor de gemeentesecretarie gemaakt. Het plan bestond uit diverse functies waarvan adjunct-commies er een van was. De adjunct-commies gaat zich bezig houden met registratuur en algemene zaken (gedeeltelijk). In 1950 werd het decimale registratuurstelsel van de VNG ingevoerd. Dit was van groot belang voor de administratie. Door geringe personeelsbezetting heeft men er te weinig aandacht aan besteed. Sinds de invoering van het dossierstelsel heeft dit niet de aandacht gehad, welke noodzakelijk was. Deze werkzaamheden zijn de taak van de adjunct-commies.
De werkzaamheden zijn:
• inboeken in- en uitgaande brieven
• verdeling post over diverse ambtenaren
• opberging afgedane stukken
• controle op de afdoening van stukken
• verzending uitgaande stukken
• dossiervorming en splitsing, evenals uitdunning dossiers
• verzorging archief.
De registratie en archivering vonden centraal plaats.
Bij de gemeente Urk werd de archiefcode van de VNG in 1950 in gebruik genomen, de basisarchiefcode. Deze code is gedurende de gehele periode van het te bewerken archief hetzelfde gebleven. Er bestonden geen afspraken betreffende de blokvorming cq de 10 jaren blokken. Dus het te bewerken archief is niet afgesloten en opnieuw opgezet. De ordening van het te bewerken archief vond plaats via classificatienummers. De meeste dossiers bevatten tabstrookjes.
Er is een dossierinventaris aanwezig en er zijn omschrijvingen gemaakt van de dossiers. De omschrijvingen van de dossiers zijn wisselend.
Er heeft vernietiging plaatsgevonden waarbij gebruik werd gemaakt van een vernietigingslijst. De vernietiging heeft plaats gevonden volgens de lijst van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in gemeentearchieven van 1 december 1983. De vernietiging in de periode 1950-1960 werd uitgevoerd door de VNG. De gemeente Urk had een contract dat de VNG de vernietiging uitvoerde. Deze vernietigingslijst heb ik gebruikt voor de vernietiging. Er is nog voor 1 m1 aan vernietigbare archiefbescheiden aangetroffen. Deze zijn apart gezet en zullen in 2004 via een ondertekend proces verbaal van vernietiging door de vakafdeling en college van burgemeester en wethouders worden vernietigd. De hierbij behorende registratie werkzaamheden zullen van zelfsprekend worden uitgevoerd.
Kwaliteit van de vorming en ordening.
De dossiers zien er goed en verzorgd uit. Voor de ordening ziet het stuk hiervoor.
Er zijn ongeveer 703 dossiers aangeleverd door de gemeente Urk om geïnventariseerd te worden met een lengte van ongeveer 11 m1 . Deze zijn los aangeleverd door de gemeente Urk. Dit komt omdat de dossierinventaris waar ze in opgenomen waren alle dossiers bevatten die bij de gemeente Urk in het semi-statische archief staan. Dus ook van bv 1975, 1989 en 1998. De dossiers die in de periode 1950-1960 vallen zijn allemaal uit de dozen gehaald. Daarvan is een proces-verbaal van gemaakt en voor de bewerking overgebracht aan het rijksarchief.
De materiele toestand van de dossiers is redelijk te noemen. Ze zijn verpakt in zuur vrije dossiermappen en worden door middel van zippels (eveneens zuur vrij) bij elkaar gehouden. Niet alle dossiers zijn ontspijkert.
Tijdens de ompakkingswerkzaamheden zullen de volgende werkzaamheden moeten worden uitgevoerd:
• ontspijkeren van de dossiers;
• opbergen in zuurvrije archiefdozen:
• eventueel vervanging van tabstroken.
Er is voor 2 m1 weer teruggeplaatst in het semi-statische archief van de gemeente Urk. Dit betreft archiefbescheiden die na de periode 1960 zijn opgesteld.
De omvang van het te bewerken archief voor de inventarisatie was 11m1:
* beschrijving: 7,5 m1
* vernietiging: 1 m1
* terugplaatsing: 2,5 m1.
Verantwoording van de inventarisatie
Het archief is bewerkt i.h.k.v. de opleiding Voortgezette Vorming Archiefbeheer (VVA) in de periode september 2003 t/m mei 2004. Als mentor trad de heer J. Wieland, rijksarchivaris in de provincie Flevoland en provinciaal archiefinspecteur in dezelfde provincie, op.
Ik heb toestemming van de gemeente Urk om het archief 1950-1960 te gaan bewerken. De toestemming heb ik via procesverbalen van bewerking van het archief. Na afloop van de inventarisatie zal het archief formeel overgedragen worden aan het Erfgoed Centrum Nieuwland.
De looptijd van het beschreven archief is van (1942) 1950-1960 (1976). De reden dat deze inventaris qua periode een aantal jaren eerder is begonnen (1942) heeft te maken met de vaststelling van de wet van 29 maart 1950 tot wijziging van de grens en provinciale indeling van de gemeente Urk een feit werd. Met de voorbereiding van deze wet is al in 1942 begonnen. Wat betreft de looptijd tot 1976, dit heeft te maken met de archiefbescheiden betreffende de woningbouw in de gemeente. Doordat dit een langlopende zaak was, was het niet mogelijk om dit te splitsen.
Een aantal, dat volgens een aantal categorieën voor vernietiging in aanmerking komen, zijn toch in de inventaris opgenomen. Zij geven de unieke ontwikkeling van de gemeente Urk weer.
Voorbeelden hiervan zijn:
• onbewoonbaar verklaringen,
• verhuur van grond en gemeente woningen,
• pacht en verpachting van grond en weilanden.
De gemeente verhuurde zelf woningen aan personen die uit hun gesaneerde woningen of onbewoonbaar verklaarde woningen moesten worden gezet.
De ordening van het inventarisschema is volgens de indeling stukken van algemene aard en stukken betreffende bijzondere onderwerpen.
Mijn dank gaat uit naar:
• J. Wieland, rijksarchivaris/provinciaal archiefinspecteur van de provincie Flevoland, voor de wijze van begeleiding en ondersteuning bij het maken van deze beschrijvende inventaris.
• de provincie Flevoland, voor het beschikbaar stellen van tijd en geld voor het volgen van de opleiding Voortgezette Vorming archiefbeheer.
• de gemeente Urk die het archief heeft afgestaan om het te inventariseren.
Bronnen
1. Inventaris van het archief van de gemeente Urk 1812-1949 (1952) / F.J.C. van der Maden. – Lelystad: Van der Maden, 1993.
2. Urk / Lize Stilma. – Nijkerk: Callanbach, cop. 1985. – 95 p. – ISBN 90-266-5002-7.
3. Verslag van de provinciale inspecteur van de archieven in Flevoland mei 1986-1987.

De foto’s die staan afgebeeld in deze inventaris zijn afkomstig uit:
Rijksarchief (Erfgoed Centrum Nieuwland).
Omslag en blz. 38 - Potuyt, R.IJ.P foto 4960 en 25445.
Blz. 9 - Van Buiten, R.IJ.P. foto 49461.
Blz. 35 - K. Maaskant, R.IJ.P. foto 2296.
Inventaris

Kenmerken

Datering:
(1942) 1950-1960 (1976)
Omvang in m.:
6,125
Auteur toegang:
Hildebrand, W.F.
Auteur:
Hildebrand, W.F.
Openbaarheid:
Deels openbaar